O‘zbekistonda ingliz tili chet el universitetlariga kirish va karyerada o‘sish uchun asosiy ko‘nikmalardan biri bo‘lib qolmoqda. Ayniqsa, IELTS imtihoniga tayyorgarlik ko‘rish talab qilinadi, bunda “Speaking” bo‘limi ko‘pincha talabalar uchun jiddiy sinovga aylanadi. O‘quv markazlari resurs cheklovlariga duch kelmoqda: o‘qituvchilar har bir o‘quvchiga yetarli vaqt ajrata olmaydilar, individual darslar esa qimmatligicha qolmoqda.

 

Bu muammoni qisqa vaqt ichida 50 000 dan ortiq foydalanuvchini jalb qilgan “Speaklish” — “IELTS Speaking” mashg‘ulotlari uchun sun’iy intellekt xizmati hal qilmoqda.

 

G‘oyadan maqsad sari

 

“Speaklish” startapiga 2023-yilda Abdul Sharopov va Bobir Mardonov tomonidan asos solingan. Dastlab jamoa faqat ikki kishidan iborat edi, loyiha katta sarmoyalarsiz rivojlandi. Asoschilar “Speaking” bo‘limiga e’tibor qaratishga qaror qilishdi, chunki aynan shu bo‘lim talabalarda ko‘pincha qiyinchilik tug‘diradi va individual amaliyotni talab qiladi.

 

Loyiha g‘oyasi mahalliy bozorni kuzatish natijasida paydo bo‘ldi: markazlar shaxsiy og‘zaki nutq amaliyotini ta’minlay olmaydi, o‘quvchilar esa o‘zlarining ishonchsizligi bilan yolg‘iz qolishadi.

 

“Talabalar kerakli amaliyotdan kam o‘tayotgani, o‘qituvchilar esa jismonan ulgurmayotganini ko‘rdik. Sun’iy intellekt aynan shu bo‘shliqni to‘ldiradi,” — deydi startap jamoasi.

 

Xizmat ham ilova, ham Telegram-bot shaklida ishga tushirildi. Aynan bot asosiy o‘sish manbaiga aylandi: qulay ro‘yxatdan o‘tish va foydalanuvchilarning Telegram’dan foydalanish odati tufayli dastlabki 10 000 mijoz ikki oy ichida katta marketing xarajatlarisiz qo‘shildi.

 

Mahsulot va texnologiya

 

“Speaklish” nutqni rasmiy IELTS mezonlari asosida baholaydi: ravonlik, grammatika, lug‘at boyligi va talaffuz. Qo‘shimcha ravishda sun’iy intellekt ko‘rsatkichlari joriy etildi: to‘ldiruvchi so‘zlar miqdori, pauzalar davomiyligi va tipik xatolar, bu esa qayta aloqani yanada amaliy qiladi.

 

Aniqlik amaliyot bilan tasdiqlanadi: 500 dan ortiq taqqoslash natijalariga ko‘ra, “Speaklish” baholari imtihon oluvchilarning natijalaridan 0,5 ball doirasida farq qiladi. Shevaga alohida e’tibor qaratilgan: model Markaziy Osiyodan olingan 10 000 dan ortiq nutq namunalari asosida o‘qitilgan va muntazam ravishda bias-auditlaridan o‘tkaziladi (sun’iy intellekt barcha talabalarni adolatli baholashi va sheva yoki kelib chiqishi tufayli ballarni pasaytirmasligini ta’minlash uchun o‘tkaziladigan tekshiruvlar). Bu hududiy so‘zlashuvchilar uchun ballni pasaytirish xavfini bartaraf etadi.

 

Talabalar bilan ishlash tajribasi shuni ko‘rsatdiki, nutq ravonligi nafaqat grammatikaga, balki o‘ziga ishonchga ham bog‘liq. Ko‘pchilik stress tufayli imtihonda o‘zini yo‘qotib qo‘yadi. Shu sababli, “Speaklish” mahsulotga psixologik qo‘llab-quvvatlash elementlari va xavotirni kamaytiradigan o‘yin mexanizmlarini qo‘shdi.

 

Muhim jihati shundaki, xizmat ovozli ma’lumotlarni saqlamaydi. Barcha fayllar Telegram serverlarida qoladi va foydalanuvchi istalgan paytda yozuvlarni o‘chirib tashlashi mumkin.

 

Bozor va mijozlar

 

Bugungi kunda “Speaklish” 50 000 dan ortiq individual talaba tomonidan foydalanilmoqda — jamoa bu ko‘rsatkichga loyiha ishga tushganidan beri ikki yildan kamroq vaqt ichida erishdi. Foydalanuvchilarning asosiy qismini 18 yoshdan 30 yoshgacha bo‘lgan yoshlar tashkil etadi, ular kuniga o‘rtacha 30–40 daqiqalarini o‘qishga ajratishadi. Loyiha allaqachon O‘zbekiston chegaralaridan tashqariga chiqdi: Nigeriya, Hindiston va Eronda tabiiy o‘sish kuzatilmoqda. Bunga ijtimoiy tarmoqlardagi virusli effekt va foydalanuvchilarning faol tavsiyalari turtki bo‘ldi. Shu bilan birga, jamoa o‘z strategik e’tiborini monetizatsiya va kengayish salohiyati sezilarli darajada yuqori bo‘lgan Qozog‘iston va Saudiya Arabistoniga qaratmoqda.

 

“Speaklish” moslashuvchan freemium modeli orqali daromad oladi: talabalar uchun xizmat bepul bo‘lib qoladi, ammo javobni batafsil tahlil qilish uchun atigi 1 dollar to‘lash mumkin. Maktablar va o‘quv markazlari uchun alohida obuna mavjud — har bir o‘quvchi uchun oyiga 2 dollar. Bunday yondashuv mahsulotni keng auditoriyaga taqdim etish bilan birga, B2B yo‘nalishi orqali barqaror pul oqimini ta’minlaydi. Hozirda daromadning asosiy qismi “Speaklish”ni o‘z o‘quv dasturlariga integratisya qilgan ta’lim muassasalari va onlayn platformalar orqali shakllanmoqda. Buning natijasida startap daromadlarning doimiy o‘sishi va hamkorlar o‘rtasidagi yuqori konvertatsiyani namoyish etmoqda. Bu esa jamoaga tashqi moliyalashtirishni jalb qilmasdan biznesni ishonch bilan kengaytirish imkonini bermoqda.

 

Individual talabalar bilan ishlashdan tashqari, jamoa ta’lim muassasalari uchun white-label-yechimlarini faol rivojlantirmoqda. Masalan, “Daryn” maktabi allaqachon o‘zining o‘quv dasturiga “Speaklish” ovozli yordamchisining moslashtirilgan versiyasini joriy etgan (@DOspeaking_bot). Maktablar va til platformalari bilan yana bir nechta integratsiyalar amalga oshirish bosqichida turibdi.

 

Jamoa va yondashuv

 

“Speaklish” dasturini ishlab chiqishning asosiy qismini bosh texnik direktor Bobir Mardonov boshqaradi, u ilgari “Korzinka” kompaniyasida ma’lumotlar muhandisi bo‘lib ishlagan. Uning rahbarligi ostida kichik, ammo yuqori samarali dasturchilar jamoasi faoliyat ko‘rsatmoqda. Bu jamoa tarkibiga sun’iy intellekt, backend va mobil dasturlash bo‘yicha mutaxassislar kiradi. Qo‘shimcha vazifalarni alohida sprintlarga jalb qilinadigan shartnomali muhandislar va interfeys dizaynerlari bajaradi. Jamoaning ta’kidlashicha, sifatli tanlangan va ishga sodiq mutaxassislar ko‘pincha katta taqsimlangan jamoalardan ko‘ra samaraliroq ishlaydi. Bunga mahsulotni chuqur tushunish, yaqin hamkorlik va jarayonlarning moslashuvchanligi sabab bo‘ladi. Bunday yondashuv startapga ortiqcha byurokratiya va xarajatlarsiz yangi funksiyalarni tezda joriy etish hamda foydalanuvchilar talablariga moslashish imkonini beradi.

 

“Speaklish” pedagogik tajriba va texnologik yechimlarni birlashtiradi. Jamoa o‘qituvchilar va IELTS bo‘yicha mutaxassislar bilan doimiy maslahat asosida ishlaydi — ular metodologiyani shakllantirishga ko‘maklashadi, o‘qitishda qaysi tipik xatolarni hisobga olish muhimligini ko‘rsatadi va yangi topshiriqlar ssenariylarini sinovdan o‘tkazadi. Ushbu tavsiyalar asosida dasturchilar ilova mantig‘ini moslashtiradi va tushunarli hamda do‘stona fikr-mulohaza bera oladigan algoritmlar yaratadi. Bunday yondashuv tufayli talabalar quruq baholar emas, balki insoniy maslahatlar oladi, masalan: “Ajoyib ish! “E-e”ni kamroq ishlatishga harakat qiling — mana sizga maslahat.”

 

Yaqinda foydalanuvchilarga o‘rnatmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri Telegramda mashq qilish imkonini beruvchi interaktiv veb-ilova ishga tushirildi. Shu bilan birga, “Speaklish” dasturi “Hambi” (Beeline Uzbekistan) ilovasida paydo bo‘ldi, bu esa foydalanuvchilarni jalb qilishning yangi va tez rivojlanayotgan kanalini ochdi.

 

Investitsiyalar va rejalar

 

2024-yilda “Speaklish” loyihasi “Werise” akseleratoridan 15 000 dollar va “President Tech Awards” tanlovi doirasida yana 50 000 dollar jalb qildi. Ushbu investitsiyalar loyihani kengaytirish uchun muhim qadam bo‘ldi. Mablag‘lar nutqni aniqlash va javoblarni tahlil qilishning sun’iy intellekt modelini takomillashtirishga, shuningdek, xizmatdan foydalanishning eng mashhur formatlaridan biri bo‘lib qolayotgan Telegram-bot funksiyalarini kengaytirishga yo‘naltirildi. Grant mablag‘larining bir qismini jamoa Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi marketing kampaniyalariga sarmoya qildi, bu orqali brend taniqligini oshirish va mintaqadan yangi foydalanuvchilarni jalb etishni maqsad qildi.

 

EdTech sohasidagi yangi startaplar uchun asoschidan maslahatlar

 

1. Hamma narsani qamrab olishga urinmay, aniq muammoni chuqur hal qiling.

2. Bozorga tezroq kirish uchun odatiy platformalardan (Telegram, WhatsApp) foydalaning.

3. Talabni tekshirish va keyin kengayishga sarmoya kiritish uchun MVPni iloji boricha ertaroq ishga tushiring.

 

Speaklish’ni qayerdan kuzatish mumkin

 

• Veb-sayt: speaklish.uz 

• Instagram: @speaklish.uz 

• Telegram: t.me/speaklish_uz