Agar IT sohasida ishlashni yoki hatto o‘z kompaniyangizni yaratishni orzu qilsangiz, “startap” va “yirik IT-kompaniya” so‘zlarini albatta eshitgansiz. Ammo ular o‘rtasidagi farq nimada? Sizga startapchining jo‘shqin hayoti yaqinroqmi yoki korporativ gigantning barqarorligi? Keling, buni birgalikda ko‘rib chiqaylik!

 

Startap — moslashuvchanlik, tajriba va tavakkalchilik haqida

 

Startap — bu o‘z biznes modelini izlayotgan va bozorni tezda egallamoqchi bo‘lgan yosh loyihadir. U yangi narsalarni taklif qilishi yoki shunchaki odatiy narsalarni yaxshilashi mumkin, masalan, “Uber” taksi chaqirish tizimini butunlay o‘zgartirgani kabi.

 

Startaplarning xususiyatlari:

• Aniq reja yo‘q, lekin farazlarni sinab ko‘rish va tezkor o‘zgarishlar mavjud.
• Har bir a’zosi bir vaqtning o‘zida bir nechta vazifalarni bajaradigan kichik jamoa: moliyachi, loyiha menejeri, dasturchi.
• Startaplar uzoq vaqt davomida zarar ko‘rib ishlashi, keyin esa qisqa vaqt ichida yuksalishi mumkin.
• Muvaffaqiyatsizlik xavfi yuqori, ammo muvaffaqiyatga erishish imkoniyati ham juda katta.

 

Misol: “Instagram” asoschilari dastlab “Burbn” ilovasini ishga tushirishgan, ammo foydalanuvchilarga faqat surat yuklash funksiyasi yoqqanini tushunishgan. Ular konsepsiyani o‘zgartirishdi — va endi bu dunyodagi eng yirik ijtimoiy tarmoqlardan biriga aylandi!

 

“Burbn” — 2010-yilda ishlab chiqilgan ilova bo‘lib, dastlab geolokatsiya cheklari va fotosuratlarni almashish uchun mo‘ljallangan edi. Biroq, foydalanuvchilar asosan fotoshering funksiyasidan foydalanganlar, bu esa asoschilarni ushbu xususiyatga e’tibor qaratishga undagan. Natijada ular “Instagram”ni yaratishdi, u 2010-yil oktyabr oyida ishga tushirildi va tezda rasmlar almashish uchun mashhur platformaga aylandi.

 

IT-kompaniya — barqarorlik va sinovdan o‘tgan yechimlar

 

Yirik IT-kompaniya — bu tushunarli biznes modeliga, doimiy daromadga va minglab xodimlarga ega tashkilotdir. U yangi mahsulotlar yaratishi mumkin, lekin kamdan-kam hollarda o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradi.

 

IT-kompaniyalarning xususiyatlari:

 

• Aniq tuzilma va iyerarxiya.
• Kutilayotgan foyda, korporativ byudjetlar.
• Kafolatlangan ish haqi, mukofotlar va ijtimoiy paketlar.
• Uzoq muddatli rivojlanish strategiyalari.

 

Misol: “Microsoft” yoki “Google” — ishonchli mahsulotlar yaratuvchi va mijozlarning ulkan ekotizimini qo‘llab-quvvatlovchi IT gigantlardir.

 

Startaplar va yirik texnologik kompaniyalar hamkorligi

 

Yirik kompaniyalar o‘z vazifalarining bir qismini startaplarga tobora ko‘proq ishonib topshirmoqda. Bu ularga asosiy yo‘nalishlarga e’tibor qaratish, xarajatlarni kamaytirish va yangi texnologiyalarni joriy etishga yordam beradi.

 

🔹 Google + DeepMind (2014) — “Google” sun’iy intellekt sohasidagi ishlanmalarini kuchaytirish uchun “DeepMind” startapini sotib oldi.

🔹 NVIDIA + Mellanox (2020) — “NVIDIA” ma’lumotlar markazlaridagi o‘z mavqeyini mustahkamlash uchun Isroilning “Mellanox” kompaniyasini 6,9 milliard dollarga sotib oldi.

🔹 Microsoft + Nuance (2021) — nutqni aniqlash texnologiyasini ishlab chiquvchi kompaniyani sotib olish “Microsoft”ga bulutli texnologiyalar va tibbiyot sohasidagi mavqeyini mustahkamlashga yordam berdi.

🔹 Adobe + Figma (2022) — 20 milliard dollarga sotib olish “Adobe” kompaniyasining dizayn va hamkorlikdagi ta’sirini kuchaytirdi.

 

Startaplar korporatsiyalarga tezkor, moslashuvchan va texnologik bo‘lishga yordam beradi. Yosh kompaniyalar uchun esa bunday bitimlar yangi bosqichga chiqish imkoniyatidir.

 

Pul: qayerdan va qancha?

 

Yirik kompaniyalar birinchi kunlardanoq pul ishlaydi, doimiy mijozlar va barqaror byudjetga ega. Ular kredit olishlari, aksiyalar chiqarishlari va oldindan aytib bo‘ladigan tarzda rivojlanishlari mumkin.

 

Startaplar uchun avval investitsiya kerak bo‘ladi. Ular mablag‘ jalb qilishning bir necha bosqichlaridan o‘tadilar:

 

• Pre-seed — faqat g‘oya, do‘stlar va oiladan pul.
• Seed — ilk sotuvlar, biznes farishtalari ko‘magi.
• A raund — barqaror mahsulot, yirik mablag‘larni jalb qilish.
• B raund — katta bozorga chiqish.

 

Biroq startaplarning 82 foizi pul yetishmasligi sababli yopiladi, shuning uchun bu yerda xavf juda katta.

 

Bu yerda kim boshliq?

 

Korporatsiyalarda qat’iy iyerarxiya mavjud: rahbarlar, bo‘limlar, jarayonlar mavjud. Hammasi aniq, lekin ba’zida byurokratiya tashabbusni bo‘g‘ib qo‘yadi.

 

Startaplarda hamma kishi hamma narsani qiladigan tekis tuzilma mavjud. Qarorlarga tez ta’sir o‘tkazish mumkin, lekin toliqib ishlashga to‘g‘ri keladi.

 

Karyera va madaniyat

 

An’anaviy kompaniyalar barqarorlikni taklif qiladi: jadval bo‘yicha maosh, ijtimoiy paket, tushunarli o‘sish.

 

Startapda hamma narsa beqaror, ammo keskin yuqorilash imkoniyati bor. Kompaniyalar ko‘pincha opsionlar bilan to‘laydi — agar loyiha muvaffaqiyatli bo‘lsa, boyib ketish mumkin.

 

Xavflar va istiqbollar

 

Katta biznes xatarlarni kamaytiradi, lekin moslashuvchanlikni qurbon qiladi. Masalan, “Kodak” fotoindustriya giganti edi, ammo raqamli inqilobni qo‘ldan boy berdi va bozordan chiqib ketdi.

 

Startaplar tavakkal qilishga, tajriba o‘tkazishga va tezroq o‘sishga tayyor. Ammo ularning 90 foizi muvaffaqiyatga erisha olmaydi.

 

Qaysi birini tanlash kerak?

 

• Barqarorlikni xohlaysizmi? Sizga korporatsiyaga yo‘l ochiq.
• Qiyinchilik va tavakkalchilikni yoqtirasizmi? Startapni sinab ko‘ring.
• O‘z biznesingizni orzu qilasizmi? Bu qanday ishlashini tushunish uchun startapda ishlashdan boshlang.

 

Har bir formatning ijobiy va salbiy tomonlari bor. Eng muhimi, karyera va biznesni ongli ravishda qurish uchun ularni oldindan tushunishdir.